Αμφιάρειο Ωρωπού

 Το  Aµφιάρειο  ήταν το σπουδαιότερο στην αρχαιότητα ιερό του µυθικού ήρωα, µάντη και θεραπευτή A µ φ ι α ρ ά ο υ.

Οι αρχαίοι Έλληνες, διάλεγαν με μεγάλη προσοχή τον χώρο που ίδρυαν τα ιερά τους και για αυτό όλα τα ιερά είναι σε τοποθεσίες με ιδιαίτερη φυσική ομορφιά. Έτσι και το Αμφιάρειο απλώνεται ανάµεσα σε πλατάνια και  πεύκα  σε µια µικρή κοιλάδα  κοντά στον Κάλαμο.

Ήταν κυρίως θεραπευτικό ιερό  αλλά και μαντείο.Όσοι έπασχαν από κάποια αρρώστια   και ήθελαν να βρουν τη γιατρειά τους µε τη  βοήθεια  του  θεού,     ή  απλώς  ήθελαν  τη  συμβουλή  του     για  να  λύσουν  κάποιο  πρόβληµα  που  τους  απασχολούσε ,   πήγαιναν στο ιερό.

 Ήταν επίσης και  το εθνικό ιερό της πόλης του  Ωρωπού, η  έδρα  της  ανώτατης  θρησκευτικής  αρχής  του µικρού κράτους.

Ιδρύθηκε στο τέλος του 5ου αι. π.X. και λειτούργησε ως την  επικράτηση του χριστιανισµού.

 H  ακτινοβολία  και  η  φήµη    απλώνονται  σε όλη την  Eλλάδα  ,στα νησιά στη Μ.Ασία και πλήθη κόσμου συρρέουν σε αυτό.

Το ιερό χωρίζεται στα δύο από έναν χείμαρρο. Στην αριστερή όχθη βρίσκονται τα επίσημα οικοδομήματα, ο ναός, ο βωμός, η στοά, το θέατρο και στη δεξιά απλώνεται η κατοικίδια συνοικία, γεμάτη ξενώνες και καταστήματα αφού οι επισκέπτες έμεναν αρκετές ημέρες στο ιερό.

Στον αρχαιολογικό χώρο σήμερα υπάρχουν τα εξής μνημεία:

v Δεξιά της εισόδου βρίσκεται  ο μεγάλος ναός του ιερού που ήταν αφιερωμένος στον Αμφιάραο. Το ναό αποτελούσαν ο πρόδομος και ο σηκός. Μέσα στον ναό υπήρχε µαρµάρινο άγαλµα του Aµφιαράου και  εµπρός από το άγαλµα βρισκόταν η τράπεζα, όπου  ήταν τοποθετηµένη  η  χρυσή  φιάλη µε την οποία έκανε σπονδές ο ιερέας του θεού.  Όπως  συµβαίνει  και  σήµερα  στις  εκκλησιές,  ο  ναός  ήταν  γεµάτος  από αφιερώµατα  των  πιστών. Το κτίσμα ήταν δωρικού ρυθμού και κτίστηκε τον 4ο αιώνα π.Χ.                                                

v Δίπλα στον ναό βρίσκεται ο μεγάλος βωμός, πραγματικά μεγάλος γιατί ήταν αφιερωμένος και σε άλλους θεούς . Mπροστά από τον βωμό υπήρχε ένα  μικρό θεατράκι, όπου κάθονταν οι θεατές των θυσιών  που  γίνονταν  από  τους  ιερείς  πάνω  στον  βωµό.  

v Πίσω από το βωμό βρίσκονται τα αντρικά λουτρά με πάτωμα χαραγμένο ώστε να μην γλιστρούν οι λουόμενοι.

v Εκεί βρίσκεται και η ιερή πηγή το νερό της οποίας χρησιμοποιούνταν για καθαρμό. 

v Στα αριστερά  βρίσκεται η σειρά με τα βάρθρα των αγαλμάτων.        

                                            Tα αγάλµατα ήταν χάλκινα ή µαρµάρινα, αφιερωμένα στο θεό  και  εικόνιζαν πολίτες του  Ωρωπού ή άλλα σηµαντικά πρόσωπα.  

v Στη συνέχεια βρίσκεται η µεγάλη στοά.

Η µεγάλη  στοά  του Iερού έχει  µήκος  110 µ., και  πλάτος 10. µ. Στην  πρόσοψη  είχε 41  δωρικές  κολόνες. Mια  δεύτερη κιονοστοιχία ιωνικού ρυθµού από 17 πώρινες κολόνες χώριζε το κτήριο στο µήκος σε   δύο μέρη. Mέσα  στη  στοά,  προσκολληµένο  στους  τοίχους  της,  υπήρχε  ένα µαρµάρινο θρανίο για να αναπαύονται οι επισκέπτες του Iερού και να προστατεύονται από τις καιρικές συνθήκες. 
v Kαι στις δύο άκρες της στοάς σχηµατίζονταν δύο δωµάτια απομονωμένα.
Τα δωμάτια εγκοίµησης . Οι άρρωστοι και όσοι έρχονταν να ζητήσουν συµβουλή από τον Aµφιάραο,  κοιμούνταν μέσα σε αυτά τυλιγμένοι με το  δέρμα ενός ζώου που θυσίαζαν πριν στο θεό. 
v Πίσω από τη στοά υπήρχε το θέατρο στο οποίο εκτός από παραστάσεις πραγματοποιούνταν και μουσικοί αγώνες.Η ύπαρξή του στα περισσότερα ιερά αποδεικνύει το θεραπευτικό του χαρακτήρα.

Στο θέατρο έφθανε κανείς από τις  π α ρ ό δ ο υ ς, δηλαδή δύο διαδρόµους επικλινείς.  Διακρίνουμε το  σκαµµένο  στην πλαγιά του λόφου  κ ο ί λ ο ,  στο οποίο  κάθονταν οι θεατές . Επίσης υπάρχουν  η στρογγυλή  ο ρ χ ή σ τ ρ α και τη  σ κ η ν ή.
 Aπέναντι από την ορχήστρα και το κοίλο υψώνεται σήµερα η αναστηλωµένη κιονοστοιχία του   π ρ ο σ κ η ν ί ο υ  του θεάτρου με κίονες δωρικού ρυθμού, με τρίγλυφα και μετόπες. 
v Στο τέλος της αριστερής όχθης βρίσκονται και άλλα λουτρά τα οποία μάλιστα ήταν φημισμένα κατά την αρχαιότητα και επισκίαζαν ακόμη και τη φήμη του ιερού! 
v Στην δεξιά όχθη βρίσκονταν η κατοικίδια συνοικία με τους ξενώνες και την αγορά  που ήταν γεμάτη µαγαζιά  όπου  πουλούσαν  στους  επισκέπτες  τρόφιµα  και  αντικείµενα  πρώτης  ανάγκης ,εργαστήρια  όπου µπορούσε  κανείς  να  επισκευάσει  τα  παπούτσια  του  και  ακόµη  καταστήµατα  γεµάτα  αντικείµενα κατάλληλα για να προσφερθούν στον Aµφιάραο.    
v Εκεί βρίσκονταν και η Κλεψύδρα, το μεγάλο υδραυλικό ρολόι του ιερού.